1. Bài tập nhập liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ trong ma trận vuông bằng ngôn ngữ lập trình C

Bài tập này chúng ta sẽ sử dụng các kiến thức từ ngôn ngữ lập trình C như: cách nhập xuất cơ bản, cách sử dụng mảng hai chiều và cách sử dụng hàm trong ngôn ngữ lập trình C.

Yêu cầu của bài tập đưa ra cho chúng ta là liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ của ma trận và in kết quả đó ra màn hình bằng ngôn ngữ C.

2. Lời giải

Đầu tiên chúng ta cần biết đường chéo phụ của ma trận vuông là gì?

Đối với ma trận vuông A thì số dòng sẽ bằng số cột m = n, đường chéo phụ gồm các phần tử a_ij thỏa mãn i + j = n+1 được gọi là đường chéo phụ.

Để thực hiện bài toán này chúng ta cần có kiến thức cơ bản về ngôn ngữ lập trình C, các cách nhập xuất cơ bản trong C, mảng hai nhiều trong C và cách sử dụng hàm trong ngôn ngữ lập trình C.

Các bước thực hiện yêu cầu của bài tập liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ trong ma trận vuông bằng ngôn ngữ C như sau:

Bước 1: Ta khai báo một mảng 2 chều tĩnh số nguyên có tối đa 100 dòng và 100 cột int a[100][100].

Bước 2: Ta khai báo số nguyên int n là số dòng và số cột của ma trận (vì là ma trận vuông nên số dòng sẽ bằng số cột) với điều kiện n>1 hoặc n<100 nếu không thỏa mãn thì yêu cầu nhập lại n.

Bước 3: Ta khỏi tạo hàm void Nhap(int a[][100], int n) dùng để nhập dữ liệu từ bàn phím cho mảng. Trong hàm ta sử dụng vòng for bắt đầu từ int i =1 và kết thúc khi i<=n và mỗi lần i tăng lên một để duyệt các hàng của ma trận, trong vòng for i ta khởi tạo vòng for bắt đầu từ int j =1, kết thúc khi j<=n và mỗi lần lặp j tăng lên 1, trong vòng for j thì nhập vào dữ liệu của a[i][j].

Bước 4: Ta khởi tạo hàm void Xuat(int a[][100], int n) dùng để hiển thị dữ liệu từ mảng ra màn hình. Trong hàm ta sử dụng vòng for bắt đầu từ int i = 1 và kết thúc khi i<=n và mỗi lần i tăng lên một để duyệt các hàng của ma trận, trong vòng for j ta khởi tạo vòng for bắt đầu từ int j =1, kết thúc khi j<=n và mỗi lần lặp j tăng lên 1, trong vòng for j thì ta hiển thị a[i][j] ra màn hình.

Bước 5: Ta khởi tạo hàm void CheoPhu(int a[][100], int n) dùng để liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ của ma trận. Trong hàm ta sử dụng vòng for bắt đầu từ int i = 1 và kết thúc khi i<=n và mỗi lần i tăng lên một để duyệt các hàng của ma trận, trong vòng for j ta khởi tạo vòng for bắt đầu từ int j = 1, kết thúc khi j<=n và mỗi lần lặp j tăng lên 1, trong vòng for j thì ta dùng if với điều kiện nếu i+j = n+1 thì ta in a[i][j] ra màn hình.

Bước 6: Trong hàm main ta gọi hàm Nhap(a,n), Xuat(a,n) và CheoPhu(a,n) rồi chạy chương trình.

Chương trình giải bài tập liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ trong ma trận vuông bằng ngôn ngữ C như sau:

#include<stdio.h>
//Ham nhap ma tran
void Nhap(int a[][100],int n){
    //duyet hang cua ma tran
    for(int i = 1; i<=n; i++){
        //duyet cot cua ma tran
        for(int j = 1 ; j<=n; j++){
            printf("Nhap a[%d][%d] = ", i, j);
            scanf("%d", &a[i][j]);//nhap vao cac phan tu cua ma tran
        }
    }
}
void Xuat(int a[][100],int n){
    //duyet hang cua ma tran
    for(int i =1; i<=n; i++){
        //duyet cot cua ma tran
        for(int j =1 ; j<=n; j++){
            printf("%5d", a[i][j]);//in ma tran ra man hinh
        }
        printf("\n");
    }
}
void CheoPhu(int a[][100],int n){
    //duyet hang cua ma tran
    for(int i =1; i<=n ;i++){
        //duyet cot cua ma tran
        for(int j =1; j<=n; j++){
            if(i+j == n+1){
                printf("%d \t", a[i][j]);
            }
        }
    }
}
int main(){
    int a[100][100];// khai bao ma tran
    int n;// khai bao so hang va so cot
    do{
        printf("Nhap so cot va dong cua ma tran vuong:");
        scanf("%d", &n);
        if(n<1 || n>100)
        {
            printf("Nhap lai:");
        }
    }while(n<1 || n>100);//dieu kien neu n<1 hoac n>100 yeu cau nhap lai
    printf("\nNhap ma tran:\n");
    Nhap(a,n);
    printf("\nMa tran sau khi nhap la:\n");
    Xuat(a,n);
    printf("\nCac phan tu tren duong cheo phu la:\n");
    CheoPhu(a,n);
}

Ví dụ tôi nhập ma trận vuông 3×3.

Kết quả:

3. Tổng kết

Sau khi làm bài tập này các bạn cần phải hiểu và nắm được những kiến thức sau:

• Cách nhập xuất cơ bản trong ngôn ngữ lập trình C.
• Cách sử dụng hàm trong ngôn ngữ lập trình C.
• Cách sử dụng mảng hai chiều trong ngôn ngữ lập trình C.
• Cách sử dụng vòng lặp for để duyệt các dòng và cột trong mảng hai chiều.
• Khái niệm về đường chéo phụ.
• Cách liệt kê các phần tử trên đường chéo phụ của ma trận vuông trong C.