1. Bài tập tìm kiếm một nút trong cây nhị phân tìm kiếm bằng ngôn ngữ lập trình C

Bài tập này chúng ta sẽ sử dụng các kiến thức từ ngôn ngữ lập trình C như: cách nhập xuất dữ liệu cơ bản trong ngôn ngữ lập trình C, cách dùng vòng lặp for trong C để duyệt qua từng phần tử, cách sử dụng hàm trong C, các dùng struct trong C.

Yêu cầu của bài tập tìm kiếm một nút trong cây nhị phân tìm kiếm bằng ngôn ngữ lập trình C.

2. Lời giải

Để thực hiện bài toán này chúng ta cần có kiến thức cơ bản về ngôn ngữ lập trình C, các cách nhập xuất chuỗi cơ bản trong C, cách dùng vòng lặp for trong C để duyệt qua từng phần tử, cách sử dụng hàm trong C, các dùng struct trong C.

Để hiểu hơn về bài tập này bạn có thể tìm hiểu nhiều hơn về cây nhị phân từ chương trình học của chúng tôi Tại Đây

Các bước thực hiện yêu cầu của bài tập xóa một nút trong cây nhị phân tìm kiếm bằng ngôn ngữ lập trình C như sau:

Bước 1: Khai báo 1 cấu trúc Node gồm có dữ liệu của Node int data, con trỏ đến cây con trái Node *left và con trỏ dến cây con phải Node *right. Định nghĩa cây nhị phân Node *Tree có gốc là Tree root.

Bước 2: Tạo hàm void Init (Tree &root). Trong hàm gán gốc về NULL root=NULL.

Bước 3: Tạo hàm tạo nút Node* CreateNode (int x). Trong hàm ta tạo một nút mới Node* p = new Node. Nếu p!=NULL ta gán cây con trái và phải của p bằng NULL(p->left=NULL, p->right=NULL) còn data của p=x (p->data=NUL). Trả về Node p.

Bước 4:Tạo hàm InsertNode(Tree &root, Node*p) để thêm nút vào cây. Trong hàm ta dùng if với điều kiện nếu gốc khác NULL (root!=NULL) thì dùng if với điều kiện nếu root=p->data thì trả về 0(gốc và nút p bằng nhau thì kết thúc), dùng tiếp if với điều kiện nếu root->data > p->data thì trả về InsertNode(root->left, p) (gốc lớn hơn nút p thì chuyển p sang cây con bên trái), ngược lại nếu nút p lớn hơn gốc thì p nằm bên phải gốc (return InsertNode(root->right,p)). Nếu gốc đang rỗng thì ta gán luôn root=p.

Bước 5: Tạo hàm Input(Tree &root) dùng để nhập dữ liệu cho cây. Trong hàm ta khai báo int n (số node của cây) và nhập dữ liệu cho n. Tiếp theo ta tạo vòng lặp for bắt đầu từ int i=1 kết thúc khi i<=n và mỗi lần lặp i tăng lên 1, trong vòng lặp ta khai báo biên int x (data của nút) rồi nhập dữ liệu cho x; sau đó tạo một nút p mới có data là x Node* p = CreateNode(x) rồi thêm nút đó vào cây InsertNode(root, p).

Bước 6: Tạo hàm void NLR(Tree root) dùng để duyệt cây theo tiền thứ tự. Trong hàm ta dùng if kiểm tra xem nếu gốc không rỗng (root!=NULL) thì ta in root->data ra màn hình, sau đó gọi dệ quy cây con trái NLR(root->left) rồi gọi đệ quy cây con phải NLR(root->right).

Bước 7: Ta tạo hàm Node* SearchNode(Tree root, int x) dùng để tìm kiếm nút trong cây. Trong hàm, ta dùng if để kiểm tra xem cây có khac rỗng không (root!=NULL) nếu có thì:

  • Nếu root->data == x nếu data của nút = x thì ta trả về vị trí của root.
  • Nếu root->data > x nếu data của nút > x thì ta gọi lại hàm tìm kiếm về cây con trái SearchNode(root->left, x).
  • Ngược lại nếu data của nút < x thì ta gọi lại hàm tìm kiếm về cây con phải SearchNode(root->right, x).

Ngược lại nếu cây rỗng ta trả về NULL.

Bước 8: Trong hàm main khai báo cây Tree root rồi gọi hàm Init(root), Input(root), NLR(root) để hiển thị cây.

Bước 9: Ta khai báo biến int x là số nút muốn tìm kiếm. Nhập dữ liệu cho x và khai báo Node *p = SearchNode(root,x). Dùng if kiểm tra nếu p == NULL (cây rỗng) thì không tìm thấy nút ngược lại tìm thấy x.

Bước 10: Chạy chương trình.

Chương trình giải bài tập tìm kiếm một nút trong cây nhị phân tìm kiếm bằng ngôn ngữ lập trình C như sau:

#include <stdio.h>
typedef struct Node{
    //khai bao du lieu cua node co kieu du lieu int
    int data;
    //khai bao con tro den cay con trai
    Node* left;
    //khai bao con tro den cay con phai
    Node* right;
};
//Cay nhi phan Tree
typedef struct Node* Tree;
//goc root
Tree root;
void Init (Tree &root){   
    //gan node goc ve NULL
    root = NULL;
}
Node* CreateNode (int x){
    //tao node moi
    Node* p = new Node;
    //neu node p duoc cap phat bo nho
    if (p != NULL){
        //gan cay con trai va cay con phai mac dinh bang NULL
        p->left = NULL;
        p->right = NULL;
        //gan data bang x
        p->data = x;
    }
    //tra ve node p
    return p;
}
int InsertNode(Tree &root, Node*p){
    //neu node root khac rong thi thuc hien them vao cay
    if (root != NULL){
        //neu 2 data cua 2 node bang nhau thi ket thuc
        if (root->data==p->data){
            return 0;
        }
        //neu khoa cua root lon hon khoa cua p thi goi de quy trai 
        if (root->data > p->data){
            return InsertNode(root->left, p);
        }
        else{//neu khoa cua root nho hon khoa cua p thi goi de quy phai 
            return InsertNode(root->right,p);
        }
    }else { //truong hop neu node root la rong thi them node p vao node root
        root = p;
    }
}
void Input(Tree &root){
    int n;
    printf ("NHAP SO LUONG NODE CUA CAY: "); 
    scanf("%d",&n);
    for(int i=1; i<=n;i++){
        int x;
        printf ("NHAP DATA CUA NODE %d: ",i); 
        scanf("%d",&x);
        //tao node p co data = x
        Node* p = CreateNode(x);
        //them node p co data x vao trong cay
        InsertNode(root, p);
    }
}
void NLR(Tree root){
    if (root!=NULL){
        //hien thi du lieu cua tung node sau khi duyet
        printf("%d \t",root->data);
        //su dung de quy de duyet tiep cay con trai
        NLR(root->left);
        //su dung de quy de duyet tiep cay con phai
        NLR(root->right);
    }
}
Node* SearchNode(Tree root, int x){
    //neu cay khong rong
    if(root!=NULL){
        //neu data cua node goc bang x can tim
        if(root->data == x){
            //tra ve node goc cua cay
            return root;
        }
        //neu data cua node goc lon hon x can tim  
        if(root->data > x){
            //goi lai ham tim kiem theo cay con trai
            return SearchNode(root->left, x);
        }else{//nguoc lai data cua node goc nho hon x can tim
            //goi lai ham tim kiem theo cay con phai
            return SearchNode(root->right, x);
        }
    }
    //neu khong tim thay node co data bang x thi tra ve rong
    return NULL;
}
int main(){
    //tao cay voi node goc la root
    Tree root;
    //khoi tao cay
    Init(root);
    //nhap n phan tu vao cay
    Input(root);
    printf("\nCAY SAU KHI DUYET:\n");
    //duyet cay theo tien thu tu
    NLR(root);
    int x;//so nut muon tim kiem
    printf("\nNHAP NUT MUON TIM:");
    scanf("%d",&x);
    Node *p = SearchNode(root,x);
    if(p == NULL){//neu node p la rong
        printf("Khong tim thay node");
    }else{
        printf("Tim thay phan tu %d", x);
    }
}

Kết quả:

NHAP SO LUONG NODE CUA CAY: 5
NHAP DATA CUA NODE 1: 10
NHAP DATA CUA NODE 2: 12
NHAP DATA CUA NODE 3: 9
NHAP DATA CUA NODE 4: 13
NHAP DATA CUA NODE 5: 7

CAY SAU KHI DUYET:
10      9       7       12      13
NHAP NUT MUON TIM:12
Tim thay phan tu 12

Bạn cũng có thể thử tìm kiếm nút trong cây bằng phương pháp sau:

Node* SearchNode(Tree root, int x){
    //tao va gan node p bang node goc
    Node *p = root;
    //duyet tu node goc den het cay
    while (p != NULL){
        //neu co data cua node p dang xet bang x can tim
        if(p->data==x){
            //tra ve node dang duoc xet
            return p;
        }else{
            //neu phan tu x can tim nho hon data cua node dang xet
            if(x < p->data){
                //tim kiem theo cay con trai
                p = p->left;
            }else{//nguoc lai neu phan tu x can tim lon hon data cua node dang xet
                //tim kiem theo cay con phai
                p = p->right;
            }
        }
    }
    //neu khong tim thay node co data bang x thi tra ve rong
    return NULL;
}

3. Tổng kết

Sau khi làm bài tập này các bạn cần phải hiểu và nắm được những kiến thức sau:

  • Cách nhập xuất cơ bản trong ngôn ngữ lập trình C.
  • cách dùng vòng lặp for trong C để duyệt từng phần tử.
  • Cách sử dụng struct trong C.
  • Cấu trúc cây nhị phân tìm kiếm trong C.
  • Cách duyệt cây trong C.
  • Cách tìm kiếm nút trong cây nhị phân tìm kiếm C.